Pencahayaan Akuarium: Sistem dan Bulb – Bahagian 1

Apabila memilih sistem  pengcahayaan, beri perhatian terhadap cirri-cirinya : jenis bulb, kos, penggunaan elektrik dan juga jumlah haba yang terhasil.

Lampu Mentol/ Bulb Biasa

Kebanyakkan rumah memiliki lampu mentol bagi kegunaan biasa. Lampu mentol adalah terdiri daripada filamen tungsten yang disarung dengan bulb kaca. Apabila arus elektrik dialirkan melalui filamen, ianya akan dipanaskan dan menyala. Lampu mentol adalah murah, jangka hayat yang panjang dan boleh didapati dalam pelbagai warna. Bagaimanapun, penggunaannya dalam akuarium adalah terhad berikutan spektrum cahaya rendah dan juga jumlah haba yang terhasil. Oleh kerana lampu mentol boleh didapati dalm watt yang rendah, ianya hanya sesuai digunakan bagi akuarium Fish Only (FO) kecil, di mana tidak memerlukan spektrum cahaya yang luas dan terang.

Sistem Lampu Fluoresent

Lampu T-8

Lampu jenis ini boleh didapati dalam pelbagai saiz, watt dan juga spektrumnya. Oleh yang demikian, sistem pengcahayaan akuarium pada masa kini banyak menggunakan lampu jenis ini. Lampu Fluoresent adalah sejenis bulb ringkas yang diisi dengan gas. Apabila arus elektrik dialirkan melalui tiub, gas-gas tersebut akan panas dan mula menghasilkan cahaya hasil daripada haba pemanasan. Bulb  Fluoresent adalah disaluti dengan pelbagai sebatian phosphor bagi menghasilkan pelbagai spektrum cahaya. Apabila cahay tadi melalui lapisan phosphor tadi, warna akan terhasil daripada sebatian yang digunakan. Walaubagaimanapun, penggunaan yang kerap, jumlah masa penggunaan, sifat gas dan sebatian phosphor akan berkurangan mengurangkan keterangan cahaya dan juga spektrum yang dihasilkan. Oleh itu, adalah penting bagi bulb fluorescent perlu ditukar mengikut masa yang diperlukan.

Sistem fluorescent Biasa merangkumi:
Standard atau Normal Output Fluorescent High Output (HO) dan Very High Output (VHO) Compact Fluorescent Sistem Fluorescent Standard. Sistem lampu  fluorescent standard merangkumi ballast yang direka bagi kegunaan daripada bulb bersaiz 18″ hingga 72″ panjang.

Lampu fluorescent standard biasanya terdiri daripada pelbagai diameter. Diameter lampu jenis ini dikira berdasarkan kiraan T, di mana berdasarkan skala 1/8″ ( bulb dengan kiraan T 8 mempunyai saiz 1″ diameter). Diameter biasa bagi fluorescent standard adalah T-8 dan T-12. Kebanyakkan kemasan boleh menerima sehingga dua lampu. Dua lampu yang memiliki panjang yang sama tetapi berbeza diameter akan memiliki watt yang berbeza – bulb bersaiz lebih kecil diameternya memiliki wattage yang lebih rendah. Sebagai contoh,  48″ T-12 bulb menghasilkan 40 watts, manakala  48″ T-8 menggunakan hanya 32 watts. Fluorescent standard memiliki pelbagai jenis spektrum, daripada  lampuu yang menarik bagi akuarium fish-only sehinggalah yang khusus bagi pokok air dan juga lampu actinic bagi akuarium marin.

T5 lighting

Sistem  fluorescent standard adalah pilihan yang baik bagi akuarium air tawar dan juga akuarium marin bagi fish-only aquariums. Penggunaan lampu berganda jenis ini juga sesuai digunakan bagi tumbuhan hidup serta coral yang memerlukan cahaya yang tidak tinggi.

Sistem T-5 HO dan VHO Fluorescent

T-5 HO Lighting

Sistem T-5 High Output (HO) dan Very High Output (VHO) fluorescent adalah sama dengan rekabentuk sistem lampu fluorescent standard, tetapi menghasilkan cahaya yang lebih terang dan tinggi. Sistem  T-5 HO dan VHO memerlukan ballast dan end caps yang berbeza daripada sistem fluorescent standard. VHO dan HO bulbs tidak boleh menggunakan ballast biasa yang digunakan pada sistem lampu fluorescent yang standard.
Sistem T-5 HO dan VHO kebiasaanya digunakan bagi akuarium marin. Pada masa yang sama juga lampu ini berupaya menghasilkan Kelvin yang lebih tinggi. Bagaimanapun, lampu T-5 HO ini kini boleh didapati dengan kadar spektrum yang tinggi, amat bersesuaian bagi akuarium tropika dan juga marin.

T5 HO Lighting

Sistem Compact Fluorescent

Compact Power Lighting

Sistem compact fluorescent berfungsi dengan prinsip yang sama bagi jenis lampu fluorescent. Bagaimanapun, rekabentuknya berbeza daripada mana-mana jenis lampu standard, T-5 HO dan VHO. Walaupun menggunakan satu bulb kaca, lampu ini menggabungkan bentuk tiub berkembar.  Kadar watt bulb ini adalah hasil gabungan jumlah pengeluaran kedua tiub yang berkembar ini.

Sistem Compact fluorescent kebiasaannya didapati dalam dua rekabentuk iaitu soket square-pin dan straight-pin dan soket yang direka adalah khusus dan tidak boleh digunakan dengan bentuk pin yang berbeza.
Compact fluorescents adalah pilihan bijak bagi semua jenis akuarium berikutan kos operasinya yang rendah, tempoh hayat yang panjang dan juga pelbagai spektrum. Lampu power compact yang rendah Kelvin-nya berkesan bagi akuarium planted tropika manakala lampu yang memiliki Kelvin yang tinggi (spektrum biru yang tinggi) adalah efektif digunakan pada akuarium marin.

Bahagian Dua artikel ini akan menerangkan sistem lampu metal halide dan HQI serta LED.